تاريخچه و اهميت صنعت كاغذ در ايران با توسعه و رشد همه جانبه ي اقتصادي ، اجتماعي و سياسي كشور بي مناسبت نيست درآغاز بطور اختصار به اهميت صنعتِ كاغذ و سابقه ي ايجادِ اين صنعت در ايران اشاره شود .
به علتِ افزايشِ روزافزونِ مصرفِ كاغذ درايران ، صنعتِ كاغذ از سالهاي دور مورد توجه بخش دولتي و خصوصي واقع شد و براي توليدِ اين محصول بررسي و تحقيقاتي نيز انجام گرديد ؛ ولي به علتِ فقدانِ موادِ اوليه ي كافي براي توليدِ خميرِكاغذ كه معمولاً از چوب توليد مي شود ، اين بررسي ها به نتيجه ي مطلوب نرسيد و متوفق ماند تا اينكه در سال 1333 هـ . ش كارشناسان در هفت تپه از توابع شهرستان ( بخشِ سابقِ ) شوش تصميم گرفتند براي اولين بار اقدام به كشت و ايجاد كارخانه ي عظيمِ توليدِ نيشكر از اين محصول نمايند .
با ايجادِ اين طرح و بهره برداري از آن امكانِ توليدِ خميرِ كاغذ از تفاله ي نيشكر كه اصطلاحاً آن را باگاس مي نامند ، موردِ توجهِ كارشناسان قرار گرفت كه سالها در اين زمينه بررسي و تحقيق به عمل آمد و بالاخره در سال 1347 به همت بانك صنعت و معدن ( توسعه ي صنعتي و معدني سابق ) و با مشاركت 500 نفر سهامدارِ بزرگ و كوچك ، كاغذپارسِ هفت تپه با سرمايه ي اوليه ي 000/000/500 ريال كه پس از آن در سال 1348 به 000/440/830 ريالافزايش داده شد . براي توسعه ي توليدِ خمير و ساختِ كاغذِچاپ و تحرير ، با ايجادِ اين شركت كه يكي از بزرگترين شركتهاي سهاميِ خاص مي باشد ؛ نخسين توليد كننده ي كاغذِ تحرير ؛ شالوده ي صنعتِ كاغذ در كشورِ ايران نهاده شد و درواقع با افتتاحِ اين شركت ، يكي از عواملِ پيشبردِ اقتصادِ كشور بوجود آمد . اين شركت در منطقه ي صنعتي هفت تپه از توابع شهرستان شوش و در 100 كيلومتري شمالِ شهرستان اهواز( مركز استان خوزستان ) واقع شده است .
يكي از عللِ انتخابِ اين محل ، مجاورت با كارخانه ي نيشكر هفت تپه است تا بتوان « باگاس » ،كه ماده ي حجيمي است و حملِ آن بسيار مشكل ، به وسيله ي لوله هاي مخصوص و با فشارِ هوا از شركتِ نيشكرِ هفت تپه به قسمتِ خميرسازيِ كارخانه ي كاغذپارس انتقال داده شود .
ساختمانِ كارخانه ، حمل و نصبِ ماشين آلات و ساير تأسيسات ، طبقِ برنامه ي تعيين شده به اتمام رسيد و بهره برداري از ماشينِ كاغذسازي در خرداد 1348 و ماشينِ خميرسازي در آبانِ همان سال آغاز و در آذرماه سال 1349 كارخانه ي كاغذ و خمير با ظرفيتِ توليدِ 105 هزارتن كاغذ در سال رسماً افتتاح گرديد .
با توجه به پيشرفتِ سريعِ اقتصادي و توسعه وتعليم و تربيت در ايران ، مصرفِ كاغذ نيز به سرعت افزايش يافت لذا مسئولانِ موضوع را موردِ توجهِ خاص قرار دادند و طرحِ توسعه ي كاغذپارس با افزايشِ سرمايه ي شركت به 000/490/118/1 ريال و اخذِ وام و اعتباراتِ كافي از طرحِ توسعه شامل : « دو/2 ماشينِ كاغذسازي هر يك با ظرفيتِ 000/40 هزارتن در سالن ، 1/يك دستگاه بازيافتِ سودسوزآور (( ريكاوري )) با ظرفيت 217 مترمكعب در روز مي باشد . » البته بعد چند سال يك دستگاه توليد كاغذ نيز به تأسيسات شركت با همان ظرفيت افزوده شد .
هــدف :
يكي از معيارهاي سنجشِ تمدنِ هر كشور را در ميزانِ مصرف كاغذِ افرادِ آن مي دانند وكاغذپارس به عنوانِ بنيانگذارِ اولين كارخانه ي كاغذ سازيِ چاپ ، نشر و تحرير در ايران اين نتيجه را به ما مي دهد كه با توليد كاغذ نه فقط به اقتصادِ كشورمان ايران كمك نموده است ؛ بلكه باعرضه نمودنِ كاغذ ، بهترين وسيله ي ارتباطِ جمعي را براي تعاليِ فرهنگِ مردم بازتر نموده است .
هدفِ اساسي از ايجادِ صنعتِ كاغذ عبارت است از :
1 ـ بي نياز نمودن كشور از كاغذِ وارداتي .
2 ـ ايجادِ اشتغال با توجه به تكنولژيِ پيشرفته با استفاده از موادِ اوليه ي پُـر ارزشي مانند « باگاس » كه قبلاً به جاي مواد سوختي مصرف مي شد .
3 ـ جمع آوريِ سرمايه هاي كوچك و به كار انداختنِ آن در راهِ ايجادِ اين طرحِ عظيم و مشاركتِ عمومِ مردم در بهره وري سود اين صعنت .
فعاليت هاي توليدي :
كاغذ محصولي است كه در ساختِ آن هنر و صنعت بايستي مد نظر قرار گيرند و به اين علت ، ساختِ آن داراي ظرافتِ خاصي است و تجربه و مهارت ؛ عاملِ مهمي در ساختِ اين محصول به شمار مي آيد . براي رسيدن به اهدافِ شركت و تهيه ي بهترين و مرغوبترين نوعِ كاغذ از هر جهت با محصولات سايرِ كشورها و هم از نظر كيفيت و قيمت قابلِ رقابت باشد . شركتِ كاغذسازي پارس فعاليتِ توليديِ خود را براساسِ توليدِ خميرِ باگاس و سپس ساختنِ كاغذ از اين خمير كه در صنعتِ كاغذسازي كاملاً نوين مي باشد طرح ريزي نموده است ؛ اولين مرحله براي ساختن و تهيه ي خمير مي باشد ، اين خمير از تفاله ي نيشكر كه عصاره ي آن در كارخانه ي نيشكر هفت تپه گرفته شده و سپس به وسيله ي دستگاههاي هسته گيريِ كاغذپارس ، مغزِ آن جدا گرديده و باگاس تهيه مي شود .
بــاگــاس :
باگاس يكي از انواعِ مختلفِ الياف است كه براي تهيه ي خميرِ كاغذ به كار گرفته مي شود ؛ خميرِ توليدشده در مخازن نگهداري مي گردد و به مرور با مخلوطي از خميرِ اليافِ بلند « كراف » ، كه از خارج وارد مي شود آميخته ( 65% خميروباگاس و 35% خميرِ وارداتي ) و ساير مواد مصرف مي شود . پس از تهيه ي خمير ، دومين مرحله ي ساختِ كاغذ مي باشد كه در اين مرحله خميرِ كاغذ با آب مخلوط شده و در سطحِ توري به صورت مايعِ شيرمانندي كه درحقيقت 5/99% آن را آب تشكيل مي دهد ، با فشار از صفحه ي خوراك دهنده ريخته مي شود و توري با سرعتي معادلِ 450 متر در دقيقه آبِ خمير را دفع و اليافِ آن را به صورت مطلوبي در كنارِ هم قرار مي دهد .
در مرحله ي ديگركـــاغــذ از يك سري غلطك هاي خشك كننده عبور داده مي شود و رطوبت آن تبخير مي گردد ، بعد از خشك كردن سطحِ كاغذ به به قسمت « اطو » هدايت مي گردد . در پايان بعد از اطو شدنِ كاغذ به دورقرقره هاي مخصوص پيچيده و به قسمت دستگاه پيچاننده توسط كرين هدايت مي گردد . در اين قسمت قرقره هاي بزرگ به ابعاد درخواستي مشتريان در اندازه هاي « 57 سانت 90 سانت ، 100 سانت ، 120 سانت و … » بر روي شل هاي كاغذي كه از قبل ساخته شده اند پيچيده مي شوند . و در نهايت به قسمت برش و بسته بندي و يا به عبارتي تكميل كاغذ فرستاده شده كه در اين قسمت دستگاهها رول ها را به صورت رول پك و يا بصورت ورق برش مي دهند . پس از آن كاغذهاي بسته بندي شده و همچنين رول هاي پك شده پس از ثبت مشخصات كاغذ ( ابعاد ، گراماژ ، رنگ ، شماره ماشين توليدكننده ، تاريخ و … ) توسط شخصي به نام مارك زن ؛ به وسيله ي ليفتراك به انبار محصول انتقال داده مي شوند
مـرحـلـه ي بـارگـيـري :
استاك ها و رولهاي بسته بندي شده با توجه به نوع سفارش از طرف خريدار با ليفتراك بر روي كفيِ كاميونها بارگيري مي گردد و پس از آن به وسيله ي باسكول وزن گرديده و به انبارمركزي واقع در تهران منتقل شده و خريداران بارِ خود را از انبار مركزي تحويل مي گيرند .
مركز بازيابي سودسوزآور ( ريكاوري ) :
همانگونه كه قبلاً به اختصار گفته شد ، در اين قسمت از كارخانه پس آبِ سودِ سوزآوري كه پختِ خميرِ توليد شده دوباره تبديلِ شيمائي شده و از انرژيِ توليدي نيز بخار تهيه مي گردد . ناگفته نماند كه استفاده و بازيابيِ پس آب كارخانه به حفظِ محيطِ زيست در اين حوالي كمكِ شاياني مي كند .
بويلر 90 تني :
از آنجائيكه شركت كاغذسازي پارس هر ساله توليدقابل توجهي داشت ، سهامداران شركت ابتدا دو دستگاه خميرسازي به خط توليد خود افزودند و به همين منظور در كنار بويلر30 تني خود ، يك بويلر 90 تني را احداث نمودند و از آن موقع به بعد كيفيت كاغذنيز مرغوب تر شد ، به طوري كه وزارت آموزش وپرورش براي تهيه كاغذ موردنياز كتب درسي خود به طور مستقيم با مديريت شركت كاغذسازي پارس قراردادي منعقد نمود ، و همين كار باعث گرديد مديريت شركت از نزديك بر نحوه ي كيفيت توليد كاغذ چاپ ونشرنظارت داشته باشد .
لازم به توضيح است علاوه بر مواد اوليه ي غذا ، يعني باگاس ؛ موادي نظير « كاستيك ، آي پو ، كراف ، اسيد و انواع رنگِ مخصوص كاغذهاي رنگي در روند توليد كاغذ سهم به سزايي دارند .
در گذشته شركت كاغذپارس كاغذهاي سفيد و رنگي با گراماژ 40 و 50 گرمي را در كنار كاغذهايي با گراماژهاي 70 ، 80 ، 125 ، 127 ، 210 و 240 گرمي را توليد مي كرد ، اما بعلت فرسوده بودن بعضي از قطعاتِ ماشينهاي توليد كاغذ ، بيش از 15 سال است كه از توليد كاغذ با گراماژ پائين ( 40 و 50 ) خبري نيست . از طرفي از توليد كاغذ رنگي نيز به حداقل رسيده و بيشتر كاغذهاي 70 گرمي و 80 گرمي توليد مي شوند ، البته ماشينهاي توليد شماره ي 3 و2 مخصوص توليد كاغذهاي 70 تا 100 گرمي در نظر گرفته شده است و ماشين شماره ي 1 كاغذهاي 110 تا 240 گرمي را توليد مي كند .
نحوه ي خريدكاغذ توسط مشتري :
در گذشته ي نچندان دور كاغذ هم به صورت عمده و هم بصورت خورده فروشي علاوه بر اينكه در انبار مركزي تهران واقع در تهران به فروش مي رسيد ؛ در محل كارخانه نيز فروش محلي داشت و اداراتي نظير آموزش و پرورش شهرستانهاي استان خوزستان ، خصوصاً شهرستان شوش ، سپاه پاسداران ، بانكها و … كاغذِ مورد نيازخود را از كارخانه خريداري مي كردند ، اما كاغذ چند سالي در طرح تعزيزات قرار گرفت ، لذا ديگر از فروش محلي خبري نبود و هركس از هر ديار كه به كاغذ نياز داشت مي بايست به دفتر مركزي تهران برود و از آن محل كاغذ خريداري كند . ولي با تقويت بخشيدن بخشِ خصوصي و حذف يارانه ي كاغذ و با رويِ كار آمدن دكتر احمدي نژاد بعنوان رئيس جمهوركشور ايران و براي رفاه حال كاركنان و مشتريان فروشِ كاغذ به روالِ گذشته ي خود بازگشت . هر چند با توجه به سخنانِ رئيس جمهور مبني براينكه دفاتر مركزي كارخانجات مي بايست از تهران خارج شده و در جوار كارخانجاتِ توليدي قرار گيرند ، احتمال اينكه فقط در محل كارخانه و يا حتي المقدور در مركز استان خوزستان كاغذ به فروش برسد ، احتمالِ زيادي دارد .
جمع بندي روند توليد كاغذ در گروه صنايع كاغذ پارس :
با توجه به مطالب فوق ، روند توليد كاغذ بر اساس اولويت بندي و پس از انتقال تفاله ي نيشكر ( باگاس ) به كاغذپارس از اين قرار است : « تهيه ي مواد اوليه » ، « ريكاوري » ، « تهيه ي مواد ثانويه » ، « خميرسازي » ،« ماشينهاي توليد كاغذ » ، « وايندر ( پيچاننده ي كاغذ ) » ، « ريوايندر ( بازپيچاننده ) » « تكميل كاغذ » ، « برشِ كاغذ ( كاتر ) » ، « گيوتين » ، « بسته بندي » ، « رول پك » ، « انبارِ محصول » « بارگيريِ كاغذ » ، « باسكول ( توزين ) » و « صدورِ بارنامه » ؛ ضمنِ اينكه آزمايشگاهِ مركزي در تمامِ مراحلِ ذكر شده از نظر كيفي ، روندِ توليد كاغذ را كنترل مي كند تا كاغذهايي نظيرِ « چروك »، « داراي هواي بيش از حد » ، « چشم ماهي » و … به قسمت هاي بُرشِ كاغذ ، بسته بندي ، گيوتين و رول پك هدايت نشوند و جهت توليد مجدد R.T.B شده و به قسمت خميرسازي فرستاده مي شوند .
شركت تعاوني مصرف كاركنان كاغذپارس :
در سال 1354 عده ايي از كاركنان گروه صنايع كاغذ پارس هفت تپه جهت تأمينِ نيازمنديهاي كاركنانِ عضو از طريق فروش آزاد ، اقدام به تأسيس يك سوپر ماركت در كوي آيت الله طالقاني( سيماش سابق ) نمودند و با توجه به استقبال ساكنان منطقه ي مذكور ، كوي شهداي هفتم تير ( كارگري ) و كوي شهيد ديناروند در مورخ 24/8/59 نسبت به تدوين و تنظيم اساسنامه و آئين نامه و ثبت آن اقدامات لازم بعمل آمد و سوپرماركت به شركت تعاوني مصرف كاركنان كاغذ پارس تغييرِ نام يافت سرمايه ي اوليه ي اين شركت 000/280 ريال در سال 1354 بود كه با به ثبت رساندن شركت اين سرمايه به 000/540/1 ريال افزايش يافت . فروشگاه كوي طالقاني در مساحتي بالغِ بر 2000 متر مربع شاملِ انبار مركزي ، انبارِ توزيع اجناسِ بُنِ كارگري ، و 4 غرفه ي فروش ( لوازم بهداشتي ، خشبكار ، مايعات و مواد غذايي و پوشاك ) توسط كارفاي گروه صنايع كــاغذپارس ساخته و به شركت تعاوني مصرف اهدا گرديد . پس از ثبتِ شركت در همان روز يعني 24/8/59 اولين مجمع عمومي با حضور2006 نفر عضو به منظور انتخاب مدير عامل ، هيئت مديره و بازرسان تشكيل گرديد آقاي حسن اسكندري بعنوان اولين مديرعامل اين شركت انتخاب شد . سه ماه بعد از انتخاب هيئت مديره فروشگاه كوي طالقاني به دو/2 سرخانه ي صفر درجه و زير صفر درجه مجهز گرديد و . 5 ماه بعد اولين شعبه ي فرعي تعاوني مصرف در كوي شهداي هفتم تير احداث شد . دومين شعبه ي فرعي تعاوني مصرف كاغذپارس نيز بعد از يكسال در كوي شهيد ديناروند تأسيس شد . اين شركت در سال 1354 و قبل از به ثبت رسيدن 21 نفر پرسنل داشت كه به مرورِ زمان در سال 1372 تعداد پرسنلِ شركت به 55 نفر افزايش يافت . اما از اين سال به بعد پرسنل شركت ريزش گرديد و از سال 1380 تاكنون فقط 14 نفر پرسنل رسمي و 2 نيروي انساني به صورت روزمزد را در اختيار دارد .
خدمات رساني شركت تعاوني مصرف در گذشته بخاطر حمايتهاي مالي كارفرماي گروه صنايع كاغذپارس در خصوص پرداخت هزينه ي مأموريتها ، نوشت افزار ، ملزومات اداري و … و همچنين پرداخت به موقع اقساط كسرشده از اعضايي كه از تعاوني مصرف كالا برده بوند ؛ چشمگير بود . اين تعاوني حتي مايحتاج روزمره اهم از صفي جات ، مركبات و انواع ميوه را بصورت فروش با مبلغ پائين تر از بازار به فروش مي رساند و به عبارتي با شركتهاي توليدي بخاطر داشتنِ نقدينگي به صورت مستقيم قرارداد منعقد مي نمود ؛ اما امروزه كارفرماي گروه صنايع كاغذ پارس هيچگونه حمايتي از تعاوني مصرف نمي كند و اقساط كسر شده از حقوق كاركنان را به موقع پرداخت نمي كند . بنا به گفته ي مديرعامل فعليِ تعاوني مصرف ، در حال حاضر شركت كاغذسازي پارس 000/000/900 ريال به تعاوني بدهكار است و اگر تا چند روز آينده اگر به اين روال پيش رود ، تعاوني مصرف به خاطرِ نداشتنِ نقدينگي حتي قادر به مهيا نمودن مواد غذايي نيز نخواهد بود .
لازم به توضيح است براي هر عضو دفترچه و كارتِ عضويت بمنظور استفاده از خدمات ارائه شده از طرف تعاوني مصرف صادر گرديده كه در گذاشته به صورتِ ماهانه اجناسي تحتِ عنوان جيره و به نرخ تعاوني بينِ اعضاء توزيع مي شد ، اما در حالِ حاضر فقط سالي يكبار آن هم به مناسبتِ ماه مبارك رمضان جيره ايي شامل : برنج ـ روغن و شكر بين كاركنان توزيع مي گردد .
در بعضي مواقع كه تعاوني مصرف به خاطر نداشتنِ نقدينگي و عدم پرداخت اقساط كسرشده ي اعضاء توسط كارفرما و رهايي از بحران ، اقدام به خريد كاغذ به جاي مطالبات خود و فروشِ محليِ آنها در فصل امتحاناتِ آموزشگاهها در مقاطعِ ( ابتدايي ، راهنمايي ، متوسطه و دانشگاه ) مجدداً سروسامان گرفته و قدرتِ خريدِ خود را بالا برده است و هم اكنون نيز تنها راهِ رهايي از اين معضل ، همان خريدِ كاغذ است ، كه انتظارمي رود مدير عامل و هيئت رئيسه ي تعاوني مصرف در اين مورد چاره انديشي كنند .
لازم به توضيح است براي تهيه ي مطالبِ مربوط به گروه صنايع كاغذپارس هفت تپه از دانسته هاي پدرم كه در كاغذپارس شاغل هستند و سالهاست در حرفه ي خبرنگاري نيز فعاليت دارد استفاده نمودم .
وضعيت كنوني كاغذ پارس و تعاوني مصرف :
با توجه به استقبال كاركنان گروه صنايع كاغذپارس از طرح تعديل نيرو و مشاغل سخت و زيان آور ، آمار كاركنان اين واحد صنعتي به 800 نفر رسيده و پيش بيني مي شود تا پايان شهريورماه 1390 اين رقم به 600 نفر كاهش يابد .
شركت تعاوني مصرف كاركنان نيز ازآن رونق افتاده و از مجموعه 3 فروشگاه ، به 1 فروشگاه نزول يافته و آن هم با 2 نيروي انساني به حالت راكد و تعطيل درآمده است .
باتشكر از دانش آموز عزيز
عليرضادريايي كلاس سوم 3 مدرسه شاهد مهديزاده
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
.gif){kind=small}
.gif){kind=small}
.gif){kind=small}
